Quá trình đàm phán FTA giữa EU và Nhật Bản đã được khởi động từ tháng Tư năm ngoái. Nhật Bản đã đề nghị EU bãi bỏ thuế đánh vào hàng điện tử và công nghiệp, nhất là ôtô, trong khi EU muốn Nhật Bản giảm thuế đối với các sản phẩm nông nghiệp nhập khẩu từ EU.
Nhật Bản mong muốn có thể tăng xuất khẩu ôtô và tivi vào thị trường 28 quốc gia thành viên EU, còn khối này hy vọng có thể xuất khẩu nhiều hơn các mặt hàng như bơ và rượu tới Nhật Bản và cũng muốn kêu gọi nước này dỡ bỏ các hàng rào phi thuế quan như các quy định về an toàn đối với các phương tiện gắn máy và thiết bị y tế. Tuy nhiên, hai bên hiện vẫn còn những khoảng cách lớn về những vấn đề được đưa ra thảo luận. Vòng đàm phán thứ 5 đã kết thúc tháng trước song hai bên vẫn chưa thông báo về bất kỳ kết quả cụ thể nào.
Theo các nhà phân tích, nếu FTA giữa EU và Nhật Bản được hoàn tất vào năm 2015, kim ngạch thương mại song phương sẽ tăng thêm khoảng 50% (36 tỷ USD). Theo một thông cáo báo chí của EU, FTA này ước tính sẽ giúp GDP của EU tăng thêm 0,6-0,8% và tạo ra 400.000 việc làm, xuất khẩu của EU tới Nhật Bản tăng 32,7%, còn xuất khẩu của Nhật Bản vào EU tăng 23,5%.
Kinh tế Nhật Bản và các nước EU hiện chiếm khoảng 30% GDP toàn cầu và 40% kim ngạch thương mại thế giới. Nhật Bản là đối tác thương mại lớn thứ 7 của EU và EU là đối tác thương mại lớn thứ ba của Nhật Bản.
Theo Cơ quan thống kê châu Âu (Eurostat), kim ngạch thương mại của EU với Nhật Bản giảm dần trong thập niên vừa qua, trong đó nhập khẩu giảm nhiều hơn so với xuất khẩu.
Kim ngạch nhập khẩu giảm đã góp phần thu hẹp thâm hụt thương mại của EU với Nhật Bản xuống còn 2,5 tỷ euro (3,5 tỷ USD) trong năm 2013. Năm ngoái, kim ngạch xuất khẩu của EU sang Nhật Bản giảm nhẹ xuống 54 tỷ euro, so với con số 55,6 tỷ euro trong năm 2012. Trong khi đó, nhập khẩu của EU từ Nhật Bản giảm mạnh từ 64,7 tỷ euro, xuống còn 56,5 tỷ euro.
EU và Nhật Bản đều đang trải qua những khó khăn trong những năm gần đây như cùng đối mặt với tình trạng lạm phát thấp và tăng trưởng kinh tế chậm.
Nhật Bản đang thoát ra khỏi tình trạng giảm phát kéo dài, nhờ việc thực hiện chính sách Abenomics, bơm lượng lớn tiền vào nền kinh tế, nhằm mục tiêu cuối cùng là kích thích nhu cầu và thúc đẩy lạm phát. Trong bối cảnh đó, những tiến bộ trong các cuộc thương lượng để tiến tới ký kết FTA là vô cùng quan trọng đối với cả hai bên.
