Các thành viên WTO tham gia đàm phán về việc gia nhập của Timor-Leste đã đồng thuận vào ngày 11 tháng 1 năm 2024 về các điều kiện để quốc gia này trở thành thành viên WTO, mở đường cho quốc gia kém phát triển (LDC) gia nhập tổ chức. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ của Nhóm Công tác, gói gia nhập của Timor-Leste sẽ được đệ trình lên các bộ trưởng để đưa ra quyết định chính thức tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 (MC13), tổ chức tại Abu Dhabi từ ngày 26-29 tháng 2.

Phó Tổng Giám đốc WTO Johanna Hill đã gửi lời chúc mừng tới Timor-Leste vì đã hoàn thành công việc ở cấp độ Nhóm Công tác. “Thật sự đáng hài lòng khi chứng kiến trong năm nay việc hoàn tất quy trình của Nhóm Công tác cho một quốc gia LDC thứ hai, lần này đến từ châu Á, chỉ trong cùng một tuần với Comoros. Một khởi đầu tuyệt vời cho năm mới tại tổ chức này khi các thành viên chuẩn bị cho MC13,” bà nói.

“Việc hoàn thành quá trình gia nhập của hai quốc gia LDC đại diện cho một sự kiện quan trọng đối với WTO. Chúng ta đang mở cửa chào đón hai thành viên mới lần đầu tiên kể từ năm 2016, khi Afghanistan và Liberia, cả hai đều là LDC, gia nhập tổ chức. Việc chào đón hai thành viên tại MC13 sẽ gửi một thông điệp mạnh mẽ tới cộng đồng quốc tế về sự liên quan và sức hấp dẫn của tổ chức này khi hiện tại có 22 chính phủ khác đang muốn gia nhập, bao gồm nhiều quốc gia LDC và các quốc gia dễ bị tổn thương do xung đột,” bà bổ sung.

Timor-Leste, một trong những quốc gia trẻ nhất thế giới sau khi giành được độc lập vào năm 2002, đã hoàn tất các cuộc đàm phán gia nhập trong thời gian kỷ lục đối với một quốc gia LDC — chỉ hơn bảy năm. “Ðiều đáng chú ý hơn là quá trình đàm phán tích cực chỉ bắt đầu vào cuối năm 2020, trong thời kỳ đại dịch. Từ đó, tiến trình đã tiến triển với tốc độ nhanh chóng, được thúc đẩy bởi cam kết mạnh mẽ của Timor-Leste đối với việc gia nhập và sự hỗ trợ không lay chuyển của các thành viên,” bà Hill nhận xét.

Phó Tổng Giám đốc Hill ghi nhận sự lãnh đạo của Tổng thống José Ramos-Horta trong quá trình gia nhập và lưu ý rằng bất chấp mọi thách thức, Timor-Leste đã trở thành một ví dụ điển hình về cách sử dụng quá trình gia nhập để cải cách và hiện đại hóa nền kinh tế quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng và giải quyết các hạn chế của quốc gia LDC, bao gồm việc thực hiện một số cam kết “đầu tiên” trong lịch sử LDC, đặc biệt là về tiếp cận thị trường.

Bộ trưởng Giao thông Vận tải và Truyền thông Miguel Manetelu, người đứng đầu đoàn Timor-Leste tại Geneva cho cuộc họp Nhóm Công tác về Gia nhập lần thứ 7 và cuối cùng, đã cảm ơn các thành viên vì đã công nhận nỗ lực và sự sẵn sàng của đất nước để kết thúc chương trình gia nhập WTO. “Việc gia nhập WTO xứng đáng của Timor-Leste sẽ đánh dấu một bước quan trọng trong lịch sử hội nhập thương mại của đất nước, đặt nền tảng cho các thỏa thuận thương mại tương lai và chuẩn bị cho các nhiệm vụ thách thức phía trước,” ông nói.

Ông Manetelu nhấn mạnh cam kết của Timor-Leste trong việc trở thành một nhân tố tích cực hơn trong thương mại quốc tế, có khả năng bảo vệ các giá trị và lợi ích của mình trên con đường đạt được sự phát triển bền vững. “Ðối với đất nước, việc gia nhập và trở thành thành viên WTO trước hết là một phương tiện để tăng tốc các cải cách quan trọng, điều thiết yếu để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, biến đất nước thành một quốc gia có tầng lớp trung lưu đang phát triển, khỏe mạnh và có học thức, đồng thời thúc đẩy các mục tiêu về quản trị tốt, ổn định và hòa bình,” ông nói.

Công việc này sẽ tiếp tục trong giai đoạn sau gia nhập, phù hợp với việc Timor- Leste song song gia nhập Hiệp hội các quốc gia Ðông Nam Á (ASEAN), ông lưu ý. Chủ tịch Nhóm Công tác về Gia nhập, Ðại sứ Rui Macieira của Bồ Ðào Nha, đã ghi nhận cam kết của các nhà đàm phán Timor-Leste trong nhiều năm qua dưới sự lãnh đạo chính trị của Tổng thống Ramos-Horta và Thủ tướng Xanana Gusmão. “Ðây là quá trình gia nhập nhanh nhất trong số tất cả các quốc gia LDC đã gia nhập WTO cho đến nay, khi Timor-Leste đã sử dụng quá trình này như một bước đệm cho việc gia nhập ASEAN, xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế của quốc gia trẻ này,” ông nói.

Sau khi kết thúc cuộc họp Nhóm Công tác lần thứ 7, Ðại sứ Macieira cho biết ông sẽ thông báo với Chủ tịch Hội đồng Chung, Ðại sứ Athaliah Molokomme của Botswana, rằng các văn bản liên quan đến việc gia nhập đã sẵn sàng để trình lên các bộ trưởng tại MC13.

BT