Du lịch nông thôn không phải là một loại hình mới mà đã phát triển từ vài chục năm trước. Tuy nhiên những năm gần đây, loại hình này đã phát triển hơn với những mô hình mới
Du lịch nông thôn đang trở thành một trong những loại hình du lịch phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, đặc biệt sau đại dịch COVID-19 khi nhu cầu tìm kiếm không gian yên tĩnh, thiên nhiên trong lành và trải nghiệm văn hóa bản địa tăng cao. Một vài mô hình đang được phát triển cùng với du lịch nông thôn truyền thống.
Du lịch gắn với trải nghiệm nông nghiệp (Agrotourism)
Đây là hình thức du lịch tập trung vào trải nghiệm đời sống nông nghiệp, nơi du khách có cơ hội tham gia các hoạt động nông nghiệp truyền thống. Hoạt động phổ biến là hái trái cây, trồng lúa, thu hoạch nho, làm phô mai, hoặc tham quan trang trại chăn nuôi. Italy và Nhật là điển hình thực hiện mô hình này. Ý (Italy): Du khách tham gia thu hoạch nho và làm rượu vang ở Tuscany. Làng Wazuka tại Kyoto tại Nhật Bản cung cấp các tour hái lá trà, học làm trà xanh Matcha. Tour trồng lúa và học nấu ăn tại làng Trà Quế, Hội An tại Việt Nam. Đặc điểm hấp dẫn của loại hình này là gần gũi với thiên nhiên. Du khách có cơ hội được tham gia thực tế và học kỹ năng từ người dân địa phương trong việc trồng, hái, thu hoạch các sản phẩm địa phương.
Du lịch bền vững (Sustainable Tourism)
Du lịch bền vững là xu hướng khai thác hoạt động du lịch nông thôn gắn liền với việc bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực và bảo tồn văn hóa bản địa. Loại hình du lịch tập trung vào việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu rác thải, và bảo vệ văn hóa bản địa. Làng Findhorn tại Scotland được thiết kế hoàn toàn bằng năng lượng tái tạo. Các khu sinh thái ở Costa Rica khuyến khích du khách tham gia bảo vệ động vật hoang dã. Châu Âu đang phát triển mạnh các làng “xanh” với năng lượng tái tạo. Pù Luông Retreat ở Thanh Hóa tại Việt Nam với mô hình thân thiện môi trường. Đặc trưng của mô hinh này là phù hợp với xu hướng “sống xanh”. Du khách cảm thấy mình đóng góp tích cực cho cộng đồng.
Glamping (Camping + Glamorous)
Là một hình thức cắm trại cao cấp với đầy đủ tiện nghi giữa thiên nhiên. Các khu nghỉ dưỡng dạng lều sang trọng ở Úc hoặc Nam Phi. Bắc Âu với các lều kính ngắm cực quang. Kết hợp giữa cắm trại và nghỉ dưỡng sang trọng với đầy đủ tiện nghi như lều cao cấp, nhà vệ sinh hiện đại. Các khu glamping ở Công viên Quốc gia Kruger tại Nam Phi nơi du khách vừa cắm trại vừa ngắm động vật hoang dã. Glamping ở Đà Lạt với các lều phong cách Bohemian
Du lịch văn hóa bản địa
Là hình thức kết hợp trải nghiệm văn hóa truyền thống của người dân bản địa như âm nhạc, ẩm thực, lễ hội, và trang phục. Tập trung vào trải nghiệm văn hóa truyền thống của các dân tộc, bao gồm lễ hội, ẩm thực, âm nhạc, và kiến trúc địa phương. Thái Lan tổ chức các tour du lịch tại làng cổ dài Karen. Tây Ban Nha tổ chức các trải nghiệm tại các làng truyền thống như Ronda. Tour khám phá Machu Picchu và văn hóa Inca tại Peru. Tour chợ phiên Bắc Hà, Lào Cai với các hoạt động của người dân tộc H’Mông, Dao của Việt Nam. Điểm thu hút của mô hình này là khám phá sự độc đáo của văn hóa truyền thống kết hợp với các hoạt động tại nông thôn. Hỗ trợ cộng đồng dân tộc thiểu số có việc làm.
Wellness Tourism
Kết hợp nghỉ dưỡng tại nông thôn với các hoạt động chăm sóc sức khỏe như yoga, thiền, spa tự nhiên. Bali, Indonesia với các khu nghỉ dưỡng yoga và detox. Các khu nghỉ dưỡng ở Ubud với yoga, thực phẩm hữu cơ, và spa tự nhiên. Ấn Độ cung cấp trải nghiệm Ayurveda tại các làng nông thôn. Khu retreat Ayurveda ở Kerala cung cấp liệu pháp chữa bệnh truyền thống. Việt Nam: Amanoi Resort ở Ninh Thuận cung cấp các chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện. Đặc điểm thu hút nhất của mô hình này là áp ứng nhu cầu tái tạo năng lượng và cải thiện sức khỏe tinh thần.
Du lịch học tập (Educational Tourism)
Là hình thức du khách tham gia các lớp học hoặc workshop liên quan đến nông nghiệp, thủ công mỹ nghệ, hoặc nấu ăn. Lớp làm gốm ở Việt Nam (làng gốm Bát Tràng). Lớp làm pho mát ở Pháp hoặc Thụy Sĩ. Pháp với các lớp làm pho mát hoặc bánh mì truyền thống tại các nông trại. Thụy Điển với các workshop dệt vải truyền thống ở vùng Dalarna.
Đặc điểm thu hút của loại hình này là việc kết hợp du lịch và phát triển kỹ năng cá nhân. Người tham gia không chỉ được trải nghiệm không gian trong lành tại vùng nông thôn, được tìm hiểu về văn hóa bản địa mà còn được biết thêm một kỹ năng mới.
Du lịch cộng đồng (Community-based Tourism)
Du lịch do cộng đồng địa phương quản lý, giúp họ kiếm thêm thu nhập và bảo vệ văn hóa. Các tour du lịch làng chài ở Việt Nam. Châu Phi với du lịch cộng đồng ở các làng Maasai. Du lịch được tổ chức và quản lý bởi cộng đồng địa phương, tập trung vào việc hỗ trợ kinh tế và bảo tồn văn hóa. Các làng Maasai ở Kenya tại Châu Phi cung cấp tour trải nghiệm văn hóa và thiên nhiên. Các homestay tại Mai Châu, Hòa Bình tại Việt Nam mang đến nhiều hoạt động tham quan bản làng, cùng sống và sinh hoạt với người dân địa phương. Tour trekking tại làng Ghandruk, Nepal do người dân bản địa tổ chức. Điểm hấp dẫn của loại hình này là hỗ trợ cộng đồng và tìm hiểu cuộc sống bản địa một cách chân thực.
Kết nối công nghệ trong du lịch nông thôn
Ứng dụng công nghệ số, thực tế ảo (VR), và thực tế tăng cường (AR) để cung cấp thông tin, hướng dẫn du khách khám phá vùng nông thôn. Các tour ảo khám phá cánh đồng oải hương ở Pháp. Ứng dụng theo dõi sinh thái và bản đồ nông nghiệp tại New Zealand. Pháp đã tổ chức các tour du lịch ảo khám phá cánh đồng oải hương ở Provence. New Zealand triển khai các ứng dụng du lịch cung cấp bản đồ nông trại và chỉ dẫn sinh thái. Đặc điểm của mô hình này là mang đến trải nghiệm tiện lợi, dễ tiếp cận và hiện đại. Bên cạnh đó, mô hình này không bị phụ thuộc vào thời tiết, mùa vụ. Nếu như tham quan trực tiếp du khách muốn ngắm cánh đồng hoa oải hương phải đi đúng vào mùa hoa thì với các tour du lịch ảo, du khách có thể tham quan vào bất kỳ thời điểm nào trong năm.
Xu hướng du lịch nông nghiệp, nông thôn không chỉ phát triển ở nhiều quốc gia trên thế giới mà đặc biệt phù hợp ở Việt Nam – quốc gia có diện tích đất nông nghiệp rộng lớn, dân số sinh sống chủ yếu ở nông thôn chiếm đến hơn 62,7%. Mô hình được xây dựng trên cơ sở đảm bảo vững chắc mối giao hòa giữa tự nhiên-văn hóa-con người với cơ sở vật chất đảm bảo hoạt động lưu trú, nghỉ dưỡng đáp ứng nhu cầu của cá nhân, gia đình và cả những nhóm hàng trăm học sinh; các bữa ăn gắn với nông sản địa phương; các hoạt động trải nghiệm gắn với đời sống thôn quê, sản xuất nông nghiệp truyền thông và trang trại chăn nuôi hiện đại. Đặc biệt, nếu các mô hình này có thể nghiên cứu áp dụng tại Việt Nam, du khách được tìm hiểu những nét đặc trưng văn hóa của đồng bào các dân tộc sống tại các khu vực miền núi. Văn hóa của đồng bào dân tộc cũng có thể khai thác để kết hợp với du lịch nông thôn, xây dựng các mô hình du lịch nông thôn như du lịch học tập, du lịch văn hóa bản địa, du lịch bền vững. Việc có thể phát triển dựa trên tài nguyên có sẵn sẽ giúp người dân khu vực nông thôn có thêm việc làm, thêm thu nhập, đóng góp vào sự phát triển kinh tế địa phương.
NLH
