Du lịch thể thao đang nổi lên như một trong những phân khúc phát triển nhanh nhất trong ngành du lịch toàn cầu, với giá trị ước tính khoảng 800 tỷ USD.
Du lịch thể thao không chỉ là một lĩnh vực có tiềm năng lớn mà còn tạo ra giá trị kinh tế, văn hóa, và xã hội, đây cũng là loại hình có thể phát triển tại thị trường Việt Nam và điều này cũng được minh chứng qua thực tế.
Theo báo cáo của tổ chức du lịch thế giới, măm 2023, quy mô thị trường du lịch thể thao đạt 564,7 tỷ USD. Dự kiến, thị trường này sẽ tăng trưởng với tốc độ 17,5% hàng năm từ 2023 đến 2030, đạt 1.800 tỷ USD vào năm 2030.
Trước đây, châu Âu và Bắc Mỹ chiếm khoảng 40% thị phần du lịch thể thao. Tuy nhiên, hiện nay, khu vực châu Á – Thái Bình Dương được dự báo sẽ có tốc độ tăng trưởng cao nhất, nhờ sự gia tăng số lượng người tham gia và tổ chức các sự kiện thể thao. Các sự kiện tiêu biểu cho phân khúc du lịch thể thao có thể kể đến như các sự kiện thể thao lớn gồm Thế vận hội và World Cup đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy du lịch. Chẳng hạn, Đại hội Thể thao châu Á lần thứ 19 tại Trung Quốc vào tháng 9/2023 đã bán được hơn 3 triệu vé, tạo ra doanh thu hơn 610 triệu Nhân dân tệ (85 triệu USD). Du lịch thể thao không chỉ tạo ra doanh thu trực tiếp từ vé và dịch vụ liên quan mà còn thúc đẩy các ngành kinh tế khác như khách sạn, ẩm thực và bán lẻ. Sự kiện World Cup nữ do Australia và New Zealand đồng đăng cai vào tháng 8/2023 đã mang lại doanh thu hơn 570 triệu USD
Du lịch thể thao có hai loại chính đó là tham gia thể thao và xem sự kiện thể thao. Tham gia thể thao là du khách tham gia trực tiếp vào các hoạt động hoặc giải đấu thể thao như chạy marathon, Ironman, golf, lướt sóng, trượt tuyết. Các giải đấu Ironman tổ chức tại Hawaii, New Zealand, và Pháp đã thu hút hàng ngàn vận động viên chuyên nghiệp và nghiệp dư. Mỗi vận động viên thường đi cùng gia đình, bạn bè, và họ thường lưu lại sau giải để tham quan và khám phá địa phương. Xem sự kiện thể thao là du khách đến xem các sự kiện thể thao lớn như Thế vận hội, World Cup, giải đua F1, hoặc các giải đấu quần vợt.
Du lịch thể thao mang lại nhiều nguồn thu gồm trực tiếp và gián tiếp. Trực tiếp bao gồm vé tham gia sự kiện, chi phí lưu trú, ăn uống, di chuyển, thuê trang thiết bị thể thao. Gián tiếp là nguồn thu khi gia đình và bạn bè của vận động viên đi cùng sẽ tiêu dùng thêm vào du lịch, mua sắm, và các hoạt động văn hóa. Giải đấu Ironman tại Hawaii (2022) mang lại hơn 70 triệu USD doanh thu từ du lịch. Sự kiện Marathon Tokyo (2023) thu hút 38.000 vận động viên, tạo ra khoảng 250 triệu USD cho nền kinh tế địa phương.
Đặc Điểm của du lịch thể thao là chuyến đi dài ngày, các vận động viên thường đến sớm để làm quen với địa hình và điều kiện thời tiết, sau đó ở lại để nghỉ ngơi hoặc du lịch. Người tham gia cũng thường di theo nhóm, theo khảo sát của Ironman Group (2023), 75% vận động viên tham gia giải đấu đi cùng gia đình hoặc bạn bè. Trung bình mỗi vận động viên mang lại thêm 2,5 du khách đi cùng. Vận động viên thường là những người có thu nhập trung bình – cao, sẵn sàng chi tiêu mạnh tay cho dịch vụ chất lượng, từ khách sạn cao cấp đến trải nghiệm độc đáo.
Một số quốc gia đã thành công với loại hình này có thể kể đến như New Zealand là điểm đến của các giải đấu thể thao mạo hiểm như Ironman, bungee jumping, và các giải chạy ultra-marathon. Chính phủ đầu tư mạnh vào hạ tầng để đảm bảo trải nghiệm tốt nhất cho du khách. Hàn Quốc đã tổ chức giải đấu golf PGA Tour và các sự kiện trượt tuyết, thu hút lượng lớn du khách từ Trung Quốc và Nhật Bản. Hawaii (Mỹ) tổ chức Ironman World Championship là sự kiện thể thao lớn nhất tại đây, mang lại lượng lớn du khách quốc tế mỗi năm.
Mặc dù du lịch thể thao có nhiều tiềm năng, việc khai thác hiệu quả đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa ngành du lịch và thể thao, cùng với việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng và dịch vụ chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách. Để du lịch thể thao đang trở thành một “mỏ vàng” với tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế toàn cầu và mở ra nhiều cơ hội cho các quốc gia và địa phương biết cách khai thác hiệu quả.
Tiềm năng phát triển tại thị trường Việt Nam
Việt Nam có tiềm năng để phát triển loại hình này bởi sự phát triển nhanh chóng những năm gần đây đã góp phần định hình vị trí của Việt Nam trên bản đồ thế giới, bên cạnh đó việc phát triển du lịch cũng đã và đang đóng góp vào việc phát triển hạ tầng kỹ thuật và cơ sở vật chất tại nhiều tỉnh thành phố của Việt Nam. Ngoài ra yếu tố tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hóa cũng rất phù hợp để tổ chức các giải thi đầu quốc tế đặc biệt là giải marathon, lướt sóng, chèo thuyền, đạp xe…Thực tế Việt Nam cũng đã tổ chức một vài giải thi đấu quốc tế, trong đó thành công và tiêu biểu nhất phải kể đến giải Ironman được tổ chức tại Đà Nẵng.
Cuộc thi IRONMAN 70.3 tại Đà Nẵng đã mang lại những lợi ích kinh tế và xã hội đáng kể cho thành phố. Trong đó, năm 2015, năm đầu tiên Đà Nẵng đăng cai giải đấu đã hút hơn 1.000 vận động viên (VĐV), mang lại doanh thu ước tính khoảng 90 tỷ đồng (tương đương hơn 4 triệu USD), đóng góp vào ngân sách thành phố khoảng 9 tỷ đồng tiền thuế. Ước tính mỗi VĐV tham gia thường đi cùng 1,5 người (gia đình hoặc bạn bè). Thời gian lưu trú trung bình tại Đà Nẵng là hơn 4 ngày, với mức chi tiêu khoảng 3.500 USD mỗi người, cao hơn so với mức trung bình của du khách quốc tế đến Đà Nẵng (1,5 ngày). Sau thành công của lần đầu tổ chức, năm 2022, Đà Nẵng đăng cai giải Ironman lần thứ 2 với sự tham gia của hơn 2.500 VĐV. Và năm 2023 số vận động viên đã lầ gần 3.000 VĐV.
IRONMAN 70.3 đã góp phần xây dựng Đà Nẵng thành điểm đến du lịch thể thao hấp dẫn, với lợi thế gần các di sản văn hóa như Hội An và Huế. Cũng vì vậy mà thời gian lưu trú của VĐV kéo dài hơn, theo báo cáo qua 3 lần tổ chức, VĐV và người thân thường kết hợp tham gia sự kiện với du lịch, khám phá ẩm thực và tham gia các tour du lịch ngắn ngày, góp phần tăng doanh thu cho ngành du lịch địa phương.
Việc tổ chức thường niên IRONMAN 70.3 giúp Đà Nẵng thu hút du khách quốc tế, phát triển kinh tế và nâng cao vị thế trên bản đồ du lịch thể thao thế giới. Sự kiện thúc đẩy phong trào tập luyện thể dục, thể thao trong cộng đồng, nâng cao nhận thức về lối sống khỏe mạnh cho du khách và người dân địa phương. Các hoạt động như chạy từ thiện Newborns Vietnam Run Out và cuộc thi Ironkids cho trẻ em từ 6 đến 14 tuổi tạo sân chơi bổ ích và gắn kết cộng đồng. IRONMAN 70.3 đã mang lại lợi ích kinh tế, xã hội và văn hóa to lớn cho Đà Nẵng, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao hình ảnh thành phố trên trường quốc tế.
Từ thành công của IRONMAN 70.3 Đà Nẵng có thể thấy du lịch thể thao không chỉ là một lĩnh vực có tiềm năng lớn mà còn tạo ra giá trị kinh tế, văn hóa, và xã hội. Việc tổ chức các sự kiện thể thao như Ironman, marathon hay các giải đấu quốc tế là cơ hội để quốc gia chủ nhà thu hút du khách và phát triển kinh tế. Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng lợi thế thiên nhiên và vị trí địa lý để phát triển du lịch thể thao, nhưng để có thể cạnh tranh với các quốc gia khác thì vẫn cần đầu tư và quy hoạch bài bản trong thời gian tới.
NLH
