Đài RFI (10/12): Triển vọng chốt lại được Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) trong hai đến ba tháng tới đang ngày càng hiện rõ. Ý chí chính trị đối với hiệp định đầy tham vọng nhằm liên kết 12 nước trong khu vực Thái Bình Dương dường như đã đủ mạnh để vượt qua được những trở ngại kỹ thuật. Mới cách đây vài tháng, triển vọng đó còn có vẻ xa vời, nhưng sự thúc giục của nước khởi xướng là Mỹ đã thành công.
Ngày 9/12, hai ngày sau khi đạt được thỏa thuận tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các bộ trưởng thương mại của 12 quốc gia đàm phán TPP bắt đầu thảo luận kín tại Singapore. Cuộc thương lượng tại đây sẽ kết thúc vào ngày 10/12, một thời hạn quá ngắn để có thể chốt lại được các thỏa hiệp. Tuy nhiên, theo Reuters, chỉ cần vài tháng là có thể đạt được hiệp định, cho dù còn nhiều vấn đề kỹ thuật chưa được giải quyết. Các nhà quan sát giải thích rằng hội nghị các bộ trưởng WTO tại Bali tuần qua cũng đã cho phép có những bước tiến trong đàm phán TPP.
Ngày 9/12, Bộ trưởng Thương mại Nhật Bản Yasutoshi Nishimura tuyên bố với báo chí, những tiến triển đã đạt được nhân bữa ăn tối làm việc ngày 8/12. Ông Nishimura bày tỏ mong muốn tiếp tục tiến đến một hiệp định từ nay cho đến cuối năm và cho biết ông có cuộc đối thoại song phương với phái đoàn Mỹ ngày 9/12. Một trong những điểm trở ngại là quan điểm của Nhật Bản về việc miễn thuế cho năm loại nông sản “nhạy cảm” là gạo, lúa mì, thịt bò, sản phẩm sữa và đường.
Về phía Việt Nam, để bày tỏ thiện chí hội nhập, ông Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội Việt Nam trong cuộc họp báo ngày 9/12 cho biết, Việt Nam sẽ ra Luật lập hội và Luật biểu tình như đã ghi trong Hiến pháp.
Không có dự thảo hiệp định nào được công khai và việc tổ chức độc lập WikiLeaks tháng trước đã công bố một chương liên quan đến sở hữu trí tuệ, tiết lộ nhiều điểm bất đồng giữa các nước. Nhưng một số quan sát viên tin tưởng rằng các cuộc thương thảo sẽ tìm kiếm được những thỏa hiệp.
Nếu được hoàn tất chỉ trong vài tháng tới thì thỏa thuận về TPP cần phải chờ đợi một thời gian trước khi có hiệu lực. Chủ yếu là do chính quyền Mỹ có nguy cơ vấp phải sự chống đối của một bộ phận trong Quốc hội.
Bà Deborah Elms thuộc Quỹ Temasek về thương mại và thương thảo ở Singapore ước đoán rằng thời điểm lạc quan nhất cho việc đạt thỏa thuận sẽ là ngày 1/7/2015 và thực thi là từ ngày 1/1/2016.
Nếu các cuộc thương lượng đạt kết quả có thể khai sinh ra một hiệp định với việc thành lập một khu vực tự do thương mại, trải rộng từ Việt Nam sang Nhật Bản đến Chilê, có tổng số dân 800 triệu người và chiếm gần 40% tổng sản lượng kinh tế thế giới. Tham vọng hơn các hiệp định thuế quan hiện hữu, TPP có thể thiết lập các quy định mới trong các lĩnh vực nhạy cảm như gọi thầu công khai hay khả năng các công ty khởi kiện Nhà nước.
Hiệp định TPP có thể mở rộng cho những nước ban đầu không liên quan. Tháng trước, Hàn Quốc đã tuyên bố muốn tham gia vòng thương lượng và không loại trừ khả năng Trung Quốc cũng sẽ tiếp bước. 12 quốc gia tham gia đang tham gia đàm phán TPP là Mỹ, Canada, Nhật Bản, Australia, New Zealand, Singapore, Malaysia, Brunei, Chile, Mehico, Peru và Việt Nam.
