Định hướng phát triển sản phẩm du lịch là một trong những yếu tố then chốt trong phát triển Khu du lịch thác Bản Giốc đồng thời góp phần đẩy nhanh tiến độ đưa khu du lịch này trở thành khu du lịch quốc gia theo quy hoạch của Chính phủ.
Khu du lịch thác Bản Giốc nằm trong địa phận xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng có quy mô 1000ha, là một trong 45 khu được định hướng phát triển thành khu du lịch quốc gia theo quy hoạch của Chính phủ. Khu du lịch thác Bản Giốc sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên và văn hóa phong phú, trong đó phải kể đến như: thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, làng đá Khuổi Ky, chùa Phật tích Trúc Lâm Bản Giốc, những cột mốc khẳng định chủ quyền…
Thác Bản Giốc – một trong bốn thác nước nằm trên đường biên giới giữa hai quốc gia đẹp nhất thế giới. Động Ngườm Ngao được phát hiện năm 1921, đưa vào khai thác du lịch năm 1996 và được công nhận là danh thắng quốc gia theo Quyết định số 95/QĐ-BVHTTDL ngày 24/01/1998 của Bộ VHTTDL. Chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc được xây dựng trên diện tích 3ha, tựa vào núi Phia Nhằm, cách thác Bản Giốc khoảng 500m. Đây là ngôi chùa đầu tiên được xây dựng trên mảnh đất biên cương phía Bắc của tổ quốc. Làng đá Khuổi Ky nằm giữa hai điểm du lịch thác Bản Giốc và động Ngườm Ngao, nổi tiếng với những nhà sàn làm bằng đá của người Tày đã được Bộ VHTTDL công nhận là Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người. Bên cạnh những tài nguyên có giá trị nổi bật nêu trên, Khu du lịch thác Bản Giốc còn sở hữu nhiều cảnh quan thiên nhiên tuyệt sắc như dòng sông Quây Sơn, thung lũng Ngọc Côn, Phong Nậm, hồ Bản Viết…và văn hóa của đồng bào các dân tộc Tày Nùng cùng những lễ hội, phong tục truyền thống, ẩm thực vô cùng độc đáo.
Định hướng sản phẩm du lịch Khu du lịch thác Bản Giốc
Ngày 15/11/2015, Việt Nam và Trung Quốc ký kết Hiệp định Hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc. Tiếp sau đó ngày 14/11/2017, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tổ chức thực hiện Hiệp định Hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc (Việt Nam) – Đức Thiên (Trung Quốc) giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa theo quyết định số 1806/QĐ-TTg. Ngày 13/02/2018, Bộ trưởng Bộ VHTTDL ban hành Kế hoạch tham gia tổ chức thực hiện “Hiệp định hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc theo quyết định số 429/QĐ-BVHTTDL. Quyết định số 127/QĐ-TCDL ngày 19/3/2019 của Tổng cục Du lịch ban hành Kế hoạch thực hiện Hiệp định hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc năm 2019.
Triển khai kế hoạch nêu trên. Khu du lịch thác Bản Giốc định hướng phát triển 5 nhóm sản phẩm du lịch chính là: Du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng; Du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe; Du lịch thể thao, mạo hiểm; Du lịch văn hóa, lễ hội và tâm linh; Du lịch ẩm thực. Trong 05 nhóm sản phẩm chính nêu trên, đặc biệt tập trung khai thác 02 sản phẩm đặc thù đó là tham quan, ngắm cảnh thác Bản Giốc (thuộc nhóm du lịch sinh thái) và trải nghiệm văn hóa của đồng bào dân tộc Tày, Nùng (nhóm du lịch cộng đồng). Ngoài ra để làm phong phú các sản phẩm du lịch, đa dạng hoạt động hướng tới nhiều đối tượng khách khác nhau đồng thời thu hút nhiều hơn thị trường khách có khả năng chi trả cao, cần triển khai một số sản phẩm bổ trợ gắn với sản phẩm du lịch đặc thù và sản phẩm du lịch chính. Cụ thể như sau:
Du lịch sinh thái, với điểm nhấn chính là thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, đây cũng là 2 tài nguyên đặc sắc nhất, mang tính riêng biệt không nơi nào có được, phù hợp để phát triển sản phẩm du lịch đặc thù, thêm vào đó Khu du lịch thác Bản Giốc còn có hệ sinh thái rừng đa dạng và thiên nhiên trù phú, thích hợp để phát triển loại hình du lịch sinh thái, tham quan ngắm cảnh. Để những hoạt động du lịch sinh thái được đa dạng hơn, xây dựng các tour tìm hiểu về hệ sinh thái rừng, công viên địa chất, tìm hiểu về hoạt động nông, lâm nghiệp. Để có thể phát triển tốt sản phẩm du lịch sinh thái cần xây dựng đường đi bộ, trạm quan sát, điểm ngắm cảnh, quy hoạch cho phép mở thêm quán cà phê, nhà hàng, khu bán hàng nông, lâm sản…Ngoài ra tại một số địa điểm bên sông Quây Sơn, hồ Bản Viết có thể quy hoạch cho triển khai hoạt động cắm trại.
Du lịch cộng đồng là sản phẩm du lịch đặc thù thứ 2 được định hướng phát triển tại Khu du lịch thác Bản Giốc.Với đặc trưng văn hoá đồng bào dân tộc Tày, Nùng có những nét khác biệt khi so sánh với văn hoá đồng bào dân tộc Tày, Nùng tại những tỉnh/vùng khác ở Việt Nam bởi vị trí địa lý đặc biệt, bởi sự kết hợp với tài nguyên tự nhiên riêng có nơi đây, sản phẩm du lịch đặc thù – trải nghiệm văn hoá dân tộc Tày, Nùng trong hoạt động du lịch cộng đồng tại Khu du lịch thác Bản Giốc có thể kết hợp với những sản phẩm bổ trợ tăng trải nghiệm cũng như kéo dài thời gian lưu trú của khách du lịch như: dịch vụ homestay, xây dựng tour tham quan bản làng, tìm hiểu về nghề truyền thống, sinh hoạt cộng đồng, tìm hiểu về kiến trúc nhà, tổ chức chính trị bản làng xưa và nay…; Tổ chức tour học nấu ăn với món ăn đặc trưng của đồng bào dân tộc hay tour tìm hiểu và thưởng thức nghệ thuật truyền thống của đồng bào dân tộc.
Nhóm sản phẩm thứ 2 được định hướng phát triển tại Khu du lịch thác Bản Giốc là du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe. Sở hữu tài nguyên thiên nhiên độc đáo, riêng có là thác Bản Giốc, cùng với khí hậu mát mẻ, cảnh sắc thiên nhiên yên bình, Khu du lịch thác Bản Giốc có điều kiện thuận lợi để phát triển sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe. Nếu có thể khai thác tốt tiềm năng tự nhiên nơi đây để phát triển dòng sản phẩm nghỉ dưỡng thì đây không chỉ là sản phẩm chính mà còn là sản phẩm có khả năng kéo dài thời gian lưu trú của khách và mang đến cho khu du lịch dòng khách có khả năng chi trả cao. Triển khai mô hình cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe như tắm lá thảo dược, xông hơi với các bài thuốc nam, massage, ngâm chân với dược liệu của đồng bào các dân tộc. Đi kèm với những dịch vụ trên nên bổ sung phục vụ đồ ăn, uống dược liệu.
Du lịch thể thao và thể thao mạo hiểm là nhóm sản phẩm thứ 3 trong định hướng phát triển sản phẩm du lịch tại Khu du lịch thác Bản Giốc. Với đặc điểm địa hình, địa mạo, có núi, rừng, sông suối, thác nước rất thích hợp để phát triển du lịch thể thao, thể thao mạo hiểm. Các sản phẩm có thể đầu tư, khai thác và phát triển tại Khu du lịch thác Bản Giốc rất đa dạng như: môn thể thao du lịch dưới nước có nhiều hoạt động gồm chèo thuyền kayak, thuyền cao su, leo-trinh phục thác, trò chơi trượt zipline trên mặt sông Quây Sơn…Đối với môn thể thao trên bờ có thể tổ chức hoạt động đi bộ trekking qua các bản làng, trong rừng, hoạt động leo núi, đi xe đạp hay môn thể thao mạo hiểm dù lượn.
Du lịch văn hóa, lễ hội và tâm linh tuy là loại hình du lịch truyền thống nhưng có khả năng mang đến số lượng khách tham gia lớn. Riêng đối với du lịch tâm linh, Khu du lịch thác Bản Giốc có chùa Phật tích Trúc Lâm Bản Giốc là ngôi chùa đầu tiên được xây dựng tại vùng biên giới phía Bắc, có ý nghĩa vô cùng thiêng liêng đối với người dân Việt Nam vì thế bên cạnh hoạt động tham quan dâng hương có thể xây dựng thêm tour du lịch tìm hiểu về lịch sử, ý nghĩa, kiến trúc Chùa.
Sản phẩm du lịch cuối cùng trong định hướng phát triển sản phẩm du lịch tại Khu du lịch thác Bản Giốc là du lịch ẩm thực. Huyện Trùng Khánh nói chung và khu vực thác Bản Giốc nói riêng có nhiều món ăn đặc sản truyền thống của địa phương có sức lôi cuốn với khách du lịch như vịt quay 7 vị, măng, cá suối, rau rừng, hạt dẻ…và đặc biệt là cá Trầm Hương. Ẩm thực ngon, đặc sắc sẽ trở thành yếu tố kích thích mạnh đối với khách du lịch ưa thích trải nghiệm những điều mới lạ, độc đáo khi họ quyết định lựa chọn điểm đến trên hành trình du lịch của mình. Tận dụng lợi thế của vùng, triển khai hình thành phố ẩm thực, tăng cường giới thiệu ẩm thực địa phương trong các nhà hàng, khách sạn..Tăng cường quảng bá những sản vật mang tính thời vụ như hạt dẻ Trùng Khánh đồng thời nghiên cứu phương pháp chế biến, bảo quản để du khách có thể mua về làm quà. Đặc biệt cần hình thành món ăn mang tính đặc trưng, đại diện của vùng dựa trên tài nguyên riêng có như cá Trầm Hương.
Nguyễn Lan Hương
