Nguồn nhân lực trong ngành du lịch đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ, phát triển bền vững và tăng sức cạnh tranh cho ngành. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay đặt ra nhiều vấn đề cần được giải quyết.
Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), khoảng 75% công việc trong ngành du lịch yêu cầu kỹ năng chuyên môn, nhưng ở nhiều quốc gia, nguồn nhân lực chưa đáp ứng đủ về số lượng và chất lượng
Theo số liệu báo cáo của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, năm 2023, ngành du lịch cần khoảng 2 triệu lao động, nhưng chỉ 60% trong số đó được đào tạo bài bản. Hơn 60% lao động trong ngành không đạt yêu cầu về ngoại ngữ khi tiếp xúc với khách quốc tế. Nhân lực trong ngành thường thiếu khả năng giao tiếp ngoại ngữ, kỹ năng xử lý tình huống và nghiêm trọng hơn là thiếu cả kiến thức văn hóa địa phương. Chất lượng đào tạo chưa đồng đều cũng là một thực tế bởi nhiều chương trình đào tạo chưa theo kịp nhu cầu thực tế của ngành, dẫn đến việc sinh viên ra trường thiếu kỹ năng thực hành và kinh nghiệm. Một số khu vực phát triển du lịch mạnh như các thành phố lớn, khu vực miền núi, hoặc các điểm du lịch biển thường thiếu nhân lực trầm trọng, đặc biệt là lao động chất lượng cao.
Ảnh hưởng của công nghệ cũng đang tác động đến thị trường lao động ngành du lịch khi sự phát triển của các nền tảng đặt phòng trực tuyến, ứng dụng hướng dẫn du lịch và trí tuệ nhân tạo (AI) đòi hỏi nguồn nhân lực phải hiểu biết về công nghệ, nhưng nhiều nhân viên du lịch chưa được trang bị kỹ năng này. Bên cạnh đó việc tự động hóa dẫn đến nguy cơ mất việc của rất nhiều người cũng khiến các bạn trẻ e ngại việc theo đuổi nghề. Các công việc như lễ tân, đặt vé có thể được thay thế bởi máy móc hoặc ứng dụng, khiến một bộ phận lao động đứng trước nguy cơ thất nghiệp.
Mức lương và chế độ đãi ngộ thấp cũng ảnh hưởng tới thị trường lao động ngành du lịch. Nhiều nhân viên trong ngành du lịch, đặc biệt là tại các vị trí cấp thấp, nhận mức lương không đủ cạnh tranh so với các ngành nghề khác. Điều này dẫn đến tình trạng nhảy việc hoặc chuyển đổi ngành nghề. Một số lao động không nhận được các phúc lợi cơ bản như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, gây khó khăn trong việc giữ chân nhân sự.
Ngành du lịch thường có tỷ lệ nghỉ việc cao, đặc biệt là ở các vị trí như hướng dẫn viên du lịch hoặc nhân viên dịch vụ khách sạn, do áp lực công việc lớn và thiếu cơ hội thăng tiến. Đối với vị trí lao động cấp cao thì xảy ra tình trạng di cư lao động bởi những người ở vị trí này có nhiều cơ hội tiếp xúc, làm việc với đối tác nước ngoài. Nhiều nhân viên có kỹ năng cao chọn làm việc ở nước ngoài, gây nên tình trạng “chảy máu chất xám”.
Nguồn nhân lực là yếu tố cốt lõi để ngành du lịch phát triển bền vững, nhưng việc nâng cao chất lượng và đáp ứng nhu cầu của thị trường cần một chiến lược dài hạn và đồng bộ.
NLH
